Verzet tegen de uitgaansverboden in Bakur: Een overzicht en een anarchistische boodschap

Bron: Black Rose Federation
Van een kameraad uit Turkije

Na het vastlopen van het vredesproces in Turkije tussen de regerende Gerechtigheid en Ontwikkelingspartij (AKP) en de Koerdische vrijheidsbeweging (welke ook de legale politieke partij de Democratische Volks Partij (HDP) steunt) is er een nieuwe fase van onderdrukking ingegaan die begon met het instellen van draconische uitgaansverboden. Volgens HDP covoorzitter Figen Yksekdag, raken de uitgaansverboden de levens van 1,3 miljoen mensen, waarbij 200.000 mensen gedwongen hun huis hebben moeten verlaten. Verzet tegen de uitgaansverboden groeit in de Koerdische steden in de zuidoostelijke regio die in het Koerdisch Bakur genoemd wordt.

Het vredesproces werd verbroken door de huidige president Tayyip Edoğan [van de AKP]. De AKP keerde tijdens de verkiezingscyclus [van afgelopen zomer] onder het mom van het “handhaven van de openbare orde” al snel terug naar diens conservatieve, nationalistische en rechtse wortels. Dit betekende dat zij gebruik maakte van de verschillende politiediensten (vooral speciale eenheden) om de Koerdische populatie in Turkije te pacificeren. Hierbij moet vermeld worden dat de Koerdische kant ook niet blij was met het vredesproces omdat hen sinds januari 2015 door de AKP het contact met hun leider in gevangenschap, Abdullah Öcalan, werd ontzegt. Het grootste deel van de Koerdische zijde heeft daarbij ook een slecht gevoel van de bijkomende gebrek aan welwillendheid van de AKP om enige werkelijke hervormingen door te voeren voor de collectieve rechten van de Koerden, evenals de haat van de AKP tegenover de opstand in Rojava en diens geheime steun aan Islamitische Staat (IS).

In deze atmosfeer – na de bomaanslagen op een HDP-demonstratie in Diyarbakır (in het Koerdisch bekend als Amed), op anarchisten en socialisten in Suruç en het recentst de aanslagen op de vredesdemonstratie die door verschillende NGO’s en vakbonden in het centrum van Turkije ’s hoofdstad Ankara[1] werd gehouden – is het vredesproces volledig afgebroken. In de context van deze aanslagen, waarbij honderden mensen zijn omgekomen (de slachtoffers van de voortdurende burgeroorlog tussen de guerrilla’s van de Koerdische Arbeiders Partij (PKK) en het leger buiten beschouwing gelaten), is de Koerdische vrijheidsbeweging in verschillende steden in Bakur begonnen met het uitroepen van “zelfbestuur” in een poging de Turkse staat te dwingen om terug te keren naar het vredesproces. Dit zelfbestuur bestaat uit burgers die solidariteitscomités vormen om de zieken, armen en benadeelden te helpen, en om te werken aan culturele en politieke projecten. Objectief gezien zijn deze initiatieven, los van hun revolutionaire retoriek waarbij ze de onrechtvaardige staatsinstituten afwijzen, bescheiden en praktische pogingen om sociale solidariteit te organiseren. Dit als antwoord op de wreedheid en de vervreemding die plaats vindt door de criminalisering en vervolging van etnische minderheden door de staat. Het grootste deel van dit zelfbestuur vindt plaats in arbeiderswijken en wordt georganiseerd door de bewoners zelf, die meestal sowieso al uitgesloten waren van het merendeel van de voorzieningen van de staat. De hoogste posities in deze gemeenten worden vooral bekleed door co-burgermeesters van de HDP (of diens zusterpartij de Democratische Regionen Partij (DBP)). Zij steunen de verklaringen van zelfbestuur. In reactie hierop heeft de Turkse staat inmiddels 20 van hen gearresteerd, 22 ontslagen en worden er nog zes HDP en DBP co-burgemeesters gezocht. Ondanks de arrestatie van de co-burgermeesters heeft de bevolking nieuwe leden verkozen (zonder toestemming van de staat) en worden deze gemeenten in Bakur nu buiten de wet bestuurd in een situatie die veel weg heeft een duale machtsverhouding[2][3].

Bewoners van de stad Silvan protesteren tegen de Turkse militaire bezetting en het uitgaansverbod.

Het gevecht van de Turkse staat tegen wat het “een terroristische bevolkingsgroep” noemt, heeft onder de huidige ontwikkelingen nieuwe vormen aangenomen. De Turkse staat had van 1987 tot 2002 de staat van beleg[4] afgekondigd (onder de naam OHAL - Olağanüstü Hâl Bölge Valiliği[5]) in alle steden en provincies waar de Koerdische vrijheidsbeweging sterk was. Hierbij brandde de staat duizenden dorpen plat en verdrong honderdduizenden mensen in de hoop dat dit de steun voor de Koerdische guerrillabewegingen zou breken. Deze politiek zorgde voor een massale toename van de stedelijke Koerdische bevolking. Deze bevolking is zich maar al te bewust van de assimilatiepolitiek van de Turkse staat die gepaard gaat met de constante dreiging van geweld tegen de populaire eisen voor democratie, gelijkheid en vrijheid. Het opheffen van deze noodtoestand was één van de eisen van de Europese Unie (EU) voor Turkije om deel te kunnen nemen aan gesprekken over toetreding tot die EU[6] – de opheffing was ook onderdeel van het vredesproces. Het einde van het vredesproces betekend nu een gerichte onderdrukking van de stedelijke Koerdische bevolking. Het nieuwe model van onderdrukking is gebaseerd op het aanpakken van “de problematische wijken en dorpen” (wat zich vertaald in de gebieden waar de Koerdische vrijheidsbeweging sterk is) om de opgerichte Koerdische politieke- en solidariteitsorganisaties te vernietigen. Door middel van het terroriseren van de Koerdische wijken en steden probeert de staat de emotionele en politieke banden tussen de bevolking en de Koerdische beweging te breken – dit in de hoop hen later op te nemen in de AKP’s Islamistische kapitalistische project. Dit alles met de hulp van reactionaire en Islamistische organisaties die actief zijn in Bakur.

De Koerdische jeugd, vooral zij die familieleden hebben verloren door het geweld van de Turkse staat of Islamitische Staat in Syrië, staat nu op om het project van democratische autonomie en de Koerdische bevolking te beschermen tegen deze aanvallen. Veel mensen in de steden en dorpen zijn begonnen met het opwerpen van barricades en het graven van greppels tegen de politie-invallen. Dit resulteerde in verschrikkelijke botsingen tussen [veelal] ongewapende jongeren en gemilitariseerde politie uitgerust met tanks. De politie heeft burgers met automatische wapens aangevallen en heeft artillerie en helikopters gebruikt om buurten te beschieten. Na de verkiezingen van 7 juni (2015), waarbij de AKP diens meerderheid verloor in het parlement door de opkomst van de HDP, zijn er in totaal 163 dagen met uitgaansverboden opgelegd aan 6 steden en 17 dorpen. Op 10 december werden bij operaties tijdens deze noodtoestanden 161 burgers vermoord[7] [en nog dagelijks vallen er slachtoffers]. Deze uitgaansverboden hebben een verschrikkelijk effect op de bevolking: mannen, vrouwen, jongeren, ouderen en zieken. Het heeft veel mensen doen verhuizen naar andere steden.

De straten van het historische centrale district Sur, Diyarbarkır na een uitgaansverbod van de Turkse staat.

De Koerdische vrijheidsbeweging heeft zeker een complexe geschiedenis, ook met problematische acties en hiërarchische organisatiestructuren. Aan de andere kant heeft deze beweging, met de continue strijd tegen de Turkse staat, een bepaalde notie tegen de staat ontwikkeld. Dit uit zich op micro-niveau in de alledaagse interactie, in de burgerrechtenorganisaties en buurtraden. Op macro-niveau zien we dit terug in de poging autonoom zelfbestuur te vormen in de kantons van Rojava aan de andere kant van de grens, in Syrië. Deze transformatie vindt ook uiting in de massale legale burgerbeweging en reikt inmiddels tot in de meer hiërarchische militaire tak van de beweging. De aanvallen van de Turkse staat om de wil van de Koerdische bevolking te doden zijn vanuit humanistisch, anarchistisch en progressief perspectief eenvoudigweg onacceptabel.

Er is zeker ook kritiek mogelijk op de praktijk in Rojava, maar de AKP-regering blijft de Koerdische bevolking onderdrukken en steun verlenen aan IS. Daarbij maakt de mainstream-media propaganda voor de regering waarbij zij de vermoorde kinderen en jongeren als terroristen presenteren. Op deze manier proberen ze een stilte [over de militaire operaties] af te dwingen en nationalistische steun onder de Turkse bevolking te vergaren. Het gebrek aan informatie en neutrale ooggetuigenverklaringen opent de weg voor meer machtsmisbruik door de staat[8]. De vergrijpen zijn onder andere de schending van de doden: vermoordde vrouwen zijn ontbloot, begraafplaatsen van guerrilla’s gebombardeerd en lijken achter politieauto’s meegesleept. Op parlementair niveau is er geen enkel teken van een vredesresolutie aan de horizon. De HDP probeert de oorlog te stoppen, maar in de huidige situatie [waarin de AKP de absolute meerderheid in het parlement heeft] weigert de AKP elke vorm van dialoog over het onderwerp. Hierbij maken zij aanspraak op Turks-nationalistisch sentiment om hun macht te verstevigen, zoals zij hebben gedaan in de aanloop naar de 2^de ronde van verkiezingen afgelopen november. In reactie herhaalde de Koerdische jeugd hun boodschap dat dat zij bereid zijn om het project van zelfbestuur en democratische autonomie te verdedigen– omdat hun naasten werden vermoord door de Turkse staat net als door IS.

Op papier lijken de uitgaansverboden een simpel verbod om het huis te verlaten en de straat op de gaan. De officiële boete voor het overtreden van het uitgaansverbod is een paar honderd Turkse Lira (ong. €60,-), maar elke dag betalen Koerdische jongeren de prijs met hun leven. Mensen die protesteren of hun straat verdedigen (van wie de meesten geen militanten zijn en zeker geen wapens hebben) worden met dodelijk geweld van de politie geconfronteerd die zelfs tanks en artillerievuur inzetten. 14 December werden twee Koerdische jongeren in Diyarbakır door de politie doodgeschoten terwijl zij protesteerden tegen het uitgaansverbod in het Sur-district. Hun namen waren Şiyar Salman en  Şerdıl Cengiz. Şerdıl Cengiz was een student aan de universiteit van Tunceli[9]. Hij kwam naar Diyarbarkır voor het DEM-GENC congres[10]. Zijn laatste Facebookbericht was:

“Politiek gezien ben ik een anarchist. Ik haat staten, wetten en begrenzingen. Ik kan er niet tegen om dieren in kooien te zien. Mensen moeten vrij zijn, net zoals de liefde.”[11]

Waarschuwing, deze video kan als schokkend worden ervaren.

Veel van de vermoordde jongeren streefden dezelfde dromen na als de mensen die door IS vermoord werden in Diyarbarkır, Suruç en Ankara. Dit is de beste representatie van de mensen en hun strijd tegen de Turkse staat die hen probeert uit te roeien [of assimileren], zowel binnen de Turkse grenzen en daarbuiten, zoals in Rojava. Op het moment heeft de Turkse staat docenten opgedragen de steden Cizre en Silopi te verlaten in de voorbereiding van een nieuwe golf aanvallen tegen de bevolking: iedereen die in de steden blijft wordt gezien als een terrorist – en daarmee een doelwit. Op 16 december hebben duizenden de begrafenis van de twee vermoordde jongens Şiyar and Şerdıl bijgewoond. De Koerdische bevolking zal hun idealistische jongeren niet vergeten – omgekomen door politiekogels omdat zij wilde bewijzen dat een andere wereld mogelijk is, een wereld zonder de staat waarin ieder levend wezen vrij kan leven. Het is nu de tijd voor anarchisten en libertair-socialisten wereldwijd om in actie te komen en solidariteit te betonen met de Koerdische vrijheidsbeweging en steun te geven aan hun eisen van vrijheid en zelfbestuur voor iedereen, overal.

Een anarchistisch spandoek in Diyarbakir.

Veel actueel nieuws over de situatie in Bakur is oa. te vinden op: https://twitter.com/Zuttish en http://kurdishquestion.com