Bevolking Oekraïne, Rusland en Europa tegen Putins oorlog

Een grote demonstratie in Nikolaev. Het spandoek rechts leest, in Russisch: “Putin, handen van Ukraïne”.

De bevolking in Oekraïne, Rusland en Europa waren vandaag op straat om te protesteren tegen de aanval door het regime van Putin tegen de Oekraïne.

De anti-oorlogsdemonstraties vandaag zijn lichtpuntje dat ik kan zien in een donkere lucht van oorlog en gevaar die zijn schaduw werpt. 6000 troepen zijn er op Oekraïens grondgebied in de Krim gemeld, waarvan een deel Oekraïense militaire basissen omsingeld.

Rusland

In Moskou werden anti-oorlogsdemonstranten in grote getale gearresteerd. Elke keer als demonstranten bijéén kwamen op Manezhnaya-plein, in het stadscentrum, werden er mensen gearresteerd. Novaya Gazeta, een liberale oppositiekrant, meldde net na 16:00 zo'n 265 arrestaties.

Stemmen in vanuit de links-radicale beweging zijn ondubbelzinnig. “Het is noodzaak om het beestje bij de naam te noemen: wat er op de Krim gebeurd op het moment is een klassiek voorbeeld van een imperialistische interventie van de hand van de Russische staat”, zo meldde Open Left in een statement dat hier in het Engels werd geplaatst.

“Maiden heeft de deur geopend voor extreem-rechtse knokploegen – en tegelijkertijd heeft het het politieke leven van een grote massa mensen doen opleven. Mensen die wellicht voor de eerste keer het gevoel hebben dat ze de mogeleijkheid hebben hun eigen lot richt te geven. De mogelijkheden hebben de potentie om zowel een progressieve sociale verandering te brengen, als ook een overwinning van extreme reactie (contra-revolutionair). De definitieve uitkomst ligt, zonder twijfel, bij de bevolking van Oekraïne zelf”, zo schrijft Open Left.

Oekraïne

Grote getale mensen sloten zich aan bij demonstraties tegen de oorlog. Niet allen in Kiev maar ook in andere grote Russisch-sprekende steden in het Oosten van de Oekraïne. Ukrainska Pravda meldde dat er op een demonstratie in Nikolaev zo'n 5000 tot 10.000 demonstraten tegen de agressie vanuit het kamp van Putin op de been waren. Dit is een overwegend Russisch-sprekende stad in het zuiden van Oekraïne. Het verslag melde dat aan dit protest boeren en publieke sector-werkers, studenten en intelligentsia deelnamen.

In Dnipropetrovsk, ook een overwegend Russisch-sprekende industriële stad, en eveneen Odessa, een russich-sprekende havenstad in zuid-Oekraïne, waren meerdere duizenden mensen op vergelijkbare protesten. Er waren demonstraties in Kharkiv, Donetsk, Kherson en Zaporozhye – deze waren kleiner dan de pro-Rusland demonstraties... maar schandelijk onderbelicht in de westerse media-verslaggeving.

In Kiev riepen links-radicalen de arbeidsklasse op tot solidariteit in de strijd tegen Putins militarisme. “Het heeft geen zin om te wachten op een 'redding' door de NAVO”, verteld een statement van de Autonome Werkers Bond – hier in het engels te lezen. “De oorlog kan alleen worden afgewend als werkers van alle landen, voorop gesteld die van Oekraïne en Rusland, samen een vuist maken tegen het criminele regime van Putin.”

Activisten in Oost-Oekraïne

Berichten van activisten uit de sociale bewegingen in oost-Oekraïne schetsen een grimmig beeld. Een vriend van me – 'G' – een vakbondsactivist uit Dniprodzerzhinsk, e-mailde mij om te zeggen dat “de meeste mensen argwanend of vijandig zijn naar de [Oekraïense] nationalisten, en dat daarom Euromaidan daar zo weinig steun kreeg. Er zijn hier veel protesten geweest tegen de machtsgreep van 'fascisten' en 'nationalisten' in Oekraïne.

“Maar nadat Rusland hun troepen de Krim op stuurde en met oorlog dreigde, leken beide kanten bereid om tijdelijk hun meningsverschillen aan de kant te schuiven en Oekraïne te verdedigen. De boventoon in dit conflict is dat het mensen bij elkaar lijkt te brengen. Zij die openlijk de Russische interventie steunen zijn op het moment niet zichtbaar.”

“Aan de andere kant is er de dreiging van rechts-radicalen aan de macht komen. Gister kregen vele oligarchen bestuursfuncties toegewezen in de Oostelijk provincies. [Waaronder een reeks nieuwe gouveneurs als Igor Kolomoisku, de olie- en telecommiljardair, die gouveneur werd van Dnipropetrovsk en Sergei Tatruta, de staalmagnaat, die gouveneur is geworden in Donetsk.] Eerder waren er geruchten dat zij Euromaiden financierden bijvoorbeeld door middel van steun aan [de rechts-extremistische populistische partij] Svoboda. Nu krijgen we bevestigingen hiervan binnen. Maar de gewone mensen, werkers, hebben hierover weinig te zeggen.

Een links-radicale activist – D – uit Dnipropetrovsk e-mailde een pessimistisch stuk waarin hij Pushkin quotte: “de mensen waren stil.” [De bekende zin was de laatste zin uit het gedicht Boris Godunov – GL.] “Dat slaat op de werkers, jong en oud”, stelde hij. De gebeurtenissen rond de Maidan-demonstraties hebben een polariserend effect gehad. “Grote getale mensen zijn gegrepen door het nationalisme, Oekraïens of Russisch […] Dat is een catastrofe die vergelijkenissen vertoond met die van Augustus 1914 [de uitbraak van de Eerste Wereldoorlog].

Onder socialisten en anarchisten heerst er een pessimistische stemming. 25 Jaar van socialistische propaganda door een grote reeks van linkse groepen lijken in één keer vervlogen, als in rook opgegaan. Natuurlijk, we hebben nooit echt grote resultaten behaald, (in contrast met 1914). Maar wat er nu gebeurd wekt de indruk dat al die jaren van socialistisch werk voor niets is geweest, dat ze geen effect hebben gehad.”

Ondanks zijn sombere vooruitzicht voegt D. toe dat, in geval van een mogelijk aanval van het Russische leger, “de verontwaardiging ongekend is. In de afgelopen drie, vier dagen sinds het begin van de militaire activiteiten op de Krim heb ik geen andere reacties gehoord.”

Londen

In Londen, dat de grootste gemeenschap van Russische migranten huisvest in West-Europa, vond er ook een anti-oorlogsdemonstratie plaatsn bij Russische Ambasade, gevold door een actie op Trafalgar-plein. Hier hoste Boris Johnson een festival om de Maslenitsa (de Russische equivalent van Shrove Tuesday) te vieren. Er werd hier een spandoek van “Nee tegen de invasie! Stop de repressie!” van een balkon aan het plein uitgehangen.

De organisatie van de demonstratie mikte zich op de Russiche bedrijven die het evenement sponsorden. Zoals ze stelden “de grootste olie-vervuiler, Rosneft; de vakbonds-onderdrukker Aeroflot; de haatzaaiende Russische staatsmedia en kazmunaigaz, wlke verantwoordelijk is voor de slachting onder Kazachse olie-werkers.”

Commentaar

Tegen wat richt de oorlog van Vladimir Putich zich? Het verhaal dat door de westerse media wordt verteld is dat hij probeerd de nieuwe Oekraínse regering tracht te ondermijnen – nationalistisch en rechts, met een neoliberale econoom als minister-president en functies die vooral bekleed worden door leden van Batkivshchina (Yulia Timoschenko's rechtse liberale partij) en de Extreem-nationalisiche populisten van Svoboda.

Ik denk niet dat deze coalitie, samen in de crisis gegooid die voortvloeide uit het vertrek van Yanukovich zijn vertrek, zijn voornaamste doel is. Eerder is het de massabeweging die betrokken was bij de Maidan-protesten, welke de gewone Oekraïense mensen in politieke en sociale actie bracht op een niveau dat sinds het uiteenvallen van de Soviet-Unie ongekend is. Boven alles probeerd Putin angst te zaaien over protest en populaire deelname in Rusland.

Vorige week schreef ik dat “Rusland steun gaf aan seperatisme in Oost-Oekraïne, of zelfs, in zijn extreemste geval, burgeroorlog”. Uiteindelijk bleden dit niet de meest aannemelijke vooruitzichten. Ik had het fout. En nu, ook al is een militaire actie buiten de Krim onwaarschijnlijk – of misschien bedoel ik 'ondenkbaar' omdat de consequenties desastreus zouden zijn – zou het nog wel eens mogelijk kunnen zijn dat Putin's operatie op de Krim uit de hand loopt.

Ik ben het eens met het statement van Open Left uit Rusland, dat de operatie op de Krim, Putins algemene problemen niet kunnen oplossen. Zijn regime is niet gebouwd op een sterke basis. Rusland glijd terug in een recessie waarbij de economie enkel op de been blijft dankzij de hoge internationale olieprijzen.

In een discussie gister, met Britse linkse activisten over Oekraïne, werd er gesteld dat “anti-fascisme”, waarmee zij oppositie tegen de nieuwe regering van Oekraíne bedoelen, de grootste prioriteit heeft. En dat het “geen slechte zaak zou zijn als Putin wapens zou geven aan “anti-fascistische milities”.

Maar er zijn helemaal geen “anti-fascistische milities”. Europees links moet deze crisis niet gebruiken om zichzelf te bedwelmen met dit soort fantasieën. Ja, we moeten er in Europa alles aan doen om de Oekraïnse socialisten en vakbonds-activisten die onder vuur liggen van de nationalisten en fascisten te steunen. Ik opperde dit in een artikel eerder afgelopen week. Maar er is twijfel over waar de grootste bedreiging voor de solidariteit binnen de werkende klasse, de sociale bewegingen, en de pogingen van mensen in Oekraïne en Rusland, op het moment vandaan komt... het komt van Putins militarisme.

Laten we de anti-oorlogsbeweging steunen en de onafhankelijk werkende klasse en de sociale bewegingen in Oekraïne en Rusland zo goed we kunnen.

Vertaling door Tommy Ryan