De ‘gag law’ in Spanje

Door Marta Garcia Olivier

Draconische worgwetten moeten
maatschappelijke onvrede de mond snoeren

Worgen (overg.; worgde), keelen, wurgen, de keel dichtknijpen, verstikken

De afgelopen jaren heeft de sociale beweging in Spanje collectieve netwerken vol empowerment opgebouwd. Verzet tegen de staat wordt steeds beter georganiseerd en directe actie groeit. De organisatiegraad stijgt omdat de beweging erin slaagt om een synergie te creëren tussen haar strijd en de publieke debatten en alledaagse strijd. Directe actie groeit, omdat de verantwoordelijken voor de toenemende ellende, wanhoop, onderdrukking en uitbuiting op de korrel worden genomen: het kapitalistisch en patriarchale systeem en haar dienaren (politieke leiders, banken, kerkelijke structuren, massa media, instrumenten van onderdrukking...).

De meest in het oog springende voorbeelden van sociale netwerken in ontwikkeling zijn de 15M-beweging, het PAH (het platform voor de hypotheekschuldslachtoffers), gemeen-schapswerkgroepen, stakingen van werknemers en studenten, nieuw ontwikkelde buurten, gekraakte buurthuizen en ontmoetingscentra, antikapitalistische gemeenschappen en een groeiende feministische beweging. Al deze sociale structuren hebben met elkaar gemeen dat zij breken met de traditionele “patriottische” logica en dat zij voortkomen uit autonome en zelforganiserende groeperingen. Deze nieuwe netwerken genieten een brede steun van de bevolking. 

De Spanjaarden uitten dat zij er genoeg van hebben, ze willen een eind aan de misère maken. Ze schudden hun angst af en zijn bereid om alles te veranderen. De grootste angst van de Spaanse staat wordt waarheid, daarom gaat deze vol in de aanval. De strijd woedt in de straten van Barcelona en andere Spaanse steden, de staat zaait paniek om opnieuw het leven en de lichamen van haar burgers onder controle te brengen. Om deze doelen te realiseren heeft de staat een aantal nieuwe onderdrukkende elementen ontwikkeld: de nieuwe “Burger Veiligheidswet” en de hervorming van het strafrecht.

De “Burger Veiligheidswet” wordt internationaal ook wel aangeduid als de “Gag Law”¹. Het doel van deze wet is de succesvolle sociale netwerken het zwijgen opleggen. Dat gebeurt doordat in de nieuwe wet daden die voorheen als overtreding werden gezien nu als misdrijf worden bestempeld. Dat is een groot verschil, voor een overtreding krijg je een bekeuring, voor een misdrijf een strafblad. Een aantal middelen waarmee de sociale beweging de afgelopen jaren haar strijd heeft gevoerd, worden door deze wetswijziging geraakt; acties tegenover het parlement, niet aangekondigde demonstraties, het weigeren van identificatie, of het zo noodzakelijke filmen van het machtsmisbruik door de politie.

Sinds de “Burger Veiligheids Wet” in Spanje is aangenomen worden  al deze handelingen bestempeld als misdrijven, met een strafmaat van €600,- tot €30.000,-. De ware betekenis van deze nieuwe wet laat zich raden. Het doel van deze nieuwe wet is het opwerpen van nieuwe belemmeringen voor iedereen die veranderingen wil realiseren. De Spaanse autoriteiten proberen het protest in de straten het zwijgen op te leggen en een eind aan het verzet te maken. Hoe? Door bedreigingen en het verspreiden van angst, door onderdrukking en volledige controle over het sociale.

Het doel van deze wetgeving is overduidelijk de intimidatie van de bevolking. Maar het is ook belangrijk voorbij dit eerste doel te kijken. Er is sprake van een trend. Eerder is de sociale regelgeving ontmanteld, zijn de publieke bezittingen geprivatiseerd, zijn burgerrechten ingeperkt en salarissen zijn gekort. Wat zal de volgende stap zijn in deze toenemende politieke repressie?

De Spaanse sociale bewegingen en anarchisten weigeren toe te geven aan de angst. Zij zetten hun strijd voort, al moeten ze dat nu noodgedwongen meer in verborgenheid doen. Ze weigeren de handdoek in de ring te gooien en gaan niet akkoord met deze beschamende maatregelen. Spanje zegt een democratie te zijn, maar de sociale strijd ontmaskert de staat als een onvervalste dictatuur. In Spanje woedt onverminderd de anarchistische strijd met als inzet de straat en het alledaagse leven.

Enkele van de meest controversiële onderdelen van de Spaanse worgwet:
1. Fotograferen of opnemen politie
€600 tot €30.000 boete
2. Vreedzaam verzet tegen de autoriteiten
€600 tot €30.000 boete
3. Bezetten van een bank als protest
€600 tot €30.000 boete
4. Een niet geautoriseerd protest
€600 tot €30.000 boete
5. Bijeenkomsten houden in de publieke ruimte
€100 tot €600 boete
6. Tegenwerken of voorkomen van een ontruiming
€600 tot €30.000 boete
7. Zwarte lijsten voor demonstranten, activisten en alternatieve pers zijn wettelijk toegestaan
8. Bijeenkomsten of vergaderingen voor het parlement
€600 tot €30.000 boete
9. Toestaan van willekeurige identiteitscontroles, wat ruimte geeft aan ‘Racial Profiling’ van migranten en minderheden
10. De politie mag nu doorzoekingen houden op eigen initiatief, zonder een huiszoekingsbevel
11. De overheid kan elk protest op elk moment verbieden als zij vinden dat de “orde” verstoort wordt
12. Elke vaag omschreven “cruciale infrastructuur” wordt nu verboden gebied voor publieke bijeekomsten en protest indien dit “het functioneren ervan zou kunnen bedreigen”

Voetnoten:
1: De Engelse term “Gag law” wordt internationaal gebruikt om de methode waarmee de Spaanse wetgever haar kritische burgers het zwijgen op legt te omschrijven. Een “gag” is de stoffen prop die gijzelaars in hun mond krijgen om het schreeuwen om hulp ommogelijk te maken.