Demonstratierecht? Dat is al lang verleden tijd

Door Tommy Ryan

Al jaren lang wordt autonoom centrum de Vloek in Scheveningen bedreigd met ontruiming voor de ene na de andere megalomane fantasie van projectontwikkelaars. Dat de plek ruimte biedt voor een aantal mensen om hun boterham te verdienen, voor anderen een plek is om elkaar te treffen op eigen voorwaarden, een plek voor alternatieve politiek zonder financiële of politieke afhankelijkheid, dat doet er niet toe.

Wat telt in de ogen van de ondernemers in de gemeenteraad is of er voor hen meer geld aan de grond valt te verdienen dan dat de mensen die er nu gebruik van maken produceren. Zo wordt het project nu bedreigd door een zeilcentrum – uiteraard voor mensen met een dikke portemonnee.

20 november deed de rechter uitspraak dat de reden om de Vloek te ontruimen gegrond is. Hiermee zal weer een plek verdwijnen die een bijdrage levert aan de zoektocht naar een weg uit deze menselijke armoede.

De ontruiming van deze plek zal niet zonder slag of stoot verlopen. Al op de avond van de uitspraak van de rechter werd er een korte spontane demonstratie door het centrum van Den Haag gelopen. Uiteraard was de politie het niet eens met dit vertoon van eigenrichting. De demonstratie werd staande gehouden en de mensen die weigerden zich te identificeren werden opgepakt.

Deze eerdere gebeurtenis zou de aanloop worden van een fundamenteel kritieke ontwikkeling die we de afgelopen jaren al vaker hebben gezien. De voorwaarden voor de door de kapitalisten zo mooi aangeprezen burgerlijke democratie worden te grabbel gegooid. Wat volgt, is namelijk een door burgemeester Jozias van Aartsen (VVD) uitgeroepen verbod op demonstreren voor de mensen die achter de Vloek staan. Zij zouden betrokken zijn bij eerdere demonstraties van de Antifascistische Actie en de onaangekondigde demonstratie na de gerechtelijke uitspraak voor de Vloek. De spontane demonstratie die sympathisanten hielden na de gemeenteraadsvergadering van 16 oktober wordt door de burgemeester aangehaald. Na deze spontane demonstratie sprak de politie van een gewonde agent. Maar later bleek na vragen van het CDA dat de agent geheel zelfstandig zijn knie had verdraaid, en dat dit niet toe te schrijven was aan de demonstranten.

Nou hebben wij, juist om deze reden, vrij weinig met de burgerlijke democratie. Toch is het zorgwekkend dat de speelruimte voor activisten steeds verder ingeperkt wordt. Als zaken individueel worden bekeken lijken het slechts negatieve toevalstreffers, maar bekijk je het grote plaatje, dan toont zich een heel ander beeld.

De publieke ruimte is de afgelopen jaren steeds verder gecontroleerd geraakt door de overheid en gekapitaliseerd door ondernemers. Openbare pleinen worden ten dienste gesteld van economische ontwikkeling. Elke openbare uiting van collectief vermaak of protest moet vooraf goedgekeurd worden of de heren van stadstoezicht en politie zullen het de kop indrukken.

“Als je demonstraties wil verbieden omdat mensen tijdens andere ludieke acties zijn opgepakt, zou je ook alle demonstraties van bijv. Greenpeace kunnen verbieden. Het demonstratierecht in de zogenaamde stad van vrede en recht word steeds meer ingeperkt. Eerst werd de Schilderswijk een no-go area om je mening te uiten, daarna woonwijken en het centrum en toen verlengde van Aartsen deze maatregelen ook nog voor onbeperkte tijd. Nu mogen wij ook al geen demonstratie meer lopen. Demonstratierecht is geen leuke bijkomstigheid van je rechten, maar een fundamenteel onderdeel van de vrijheid van meningsuiting.”

Aldus Kwinten Keesmaat, woordvoerder van De Vloek.

Wij staan achter de Vloek. We denken dat dergelijke plekken de ademruimte bieden voor de verstikking van de moderne stad. De voedingsbodem kunnen zijn voor nieuwe ideeën voorbij staat en kapitaal.